ฟอพัส เป็นนกแก้วพันธุ์เล็กที่มีสีสันสวยงาม หลากหลายสี เขียว ขาว เหลือง ฟ้า และสีผสมต่าง ๆ อีกมากมาย ขนาดของเขาจะเล็กมาก ๆ อยู่ประมาณนกเลิฟเบิร์ดเท่านั้นเอง ข้อดีของเขาคือเป็นนกที่ไม่ส่งเสียงดังเป็นที่รำคาญ ขี้เล่น รักเจ้าของ สามารถฝึกให้เชื่องและปล่อยบินอิสระได้ จากเหตุผลข้างต้น จึงเป็นเหตุให้ฟอพัสเป็นนกอีกสายพันธุ์หนึ่งที่ต้องการเลี้ยงไว้เป็นเพื่อน วันนี้ จึงได้ Blue Forpus มาเป็นสมาชิกตัวที่ 4 อีกตัวหนึ่ง ตั้งชื่อเรียบร้อยตามสีสันของเขาเองว่า “บลู”
เจ้าบลูเป็นฟอพัสตัวผู้ ดังนั้น เมื่อเขาโตเต็มที่จึงคาดว่าสีสันของเขาคงจะฟ้าสวยงาม ถ้าเป็นตัวเมียสีจะซีดกว่า นกแก้วไม่เหมือนนกค๊อกคาเทลที่สีสันของตัวผู้ตัวเมียแทบจะแยกกันไม่ออก นอกจากฟังเสียงร้องเมื่อตอนเขามีอายุสัก 6 เดือนไปแล้ว เดี๋ยวพรุ่งนี้ ก็จะมีค๊อกคาเทลไวท์เฟสพายด์นอมอลมาเป็นสมาชิกตัวที่ 5 อีก 1 ตัว น่าจะเป็นตัวสุดท้ายสำหรับปีนี้ล่ะครับ รอย้ายไปแม่ฮ่องสอนเสียก่อน คงจะรับนกแก้วอีกสักตัวซึ่งคงจะหนีไปไหนไม่ได้กับสายพันธุ์ “อัฟริกันเกรย์” ครับ
เมื่อโตเต็มที่ เจ้าบลูจะมีสีสันประมาณนี้ครับ
ลักษณะและพฤติกรรมของนกฟอพัส
นกฟอพัส มีลักษณะและพฤติกรรมคล้ายคลึงกับนกหลายชนิด เช่น เลิฟเบิร์ด ฟิ้นซ์ 7 สี เป็นต้น ความคล้ายคลึงสามารถเปรียบเทียบกับนกชนิดอื่น ๆ ได้ ดังนี้คือ
1. สีสัน มีความคล้ายคลึงใกล้เคียงกับนกเลิฟเบิร์ด และสามารถพัฒนาสีสันใหม่ ๆ ได้
2. รูปร่าง คล้ายคลึงกับนกเลิฟเบิร์ด
3. ขนาด ใกล้เคียงกับนกหงส์หยกสายพันธุ์ฮอลแลนด์ แต่หางสั้นกว่า (ประมาณ 12-15 ซม.)
4. การจำแนกเพศ มีตำแหน่งที่สามารถใช้บ่งบอกเพศได้ชัดเจน (ยกเว้น ขาวตาแดง) เช่นเดียวกับนกหงส์หยก เพียงแต่คนละตำแหน่งกัน
5. ลักษณะการป่ายปีนคล้ายกับนกแก้วหก หรือนกในตระกูลพาราคิต
6. ชอบของเล่น เหมือนนกหงส์หยก
7. ถ้าหากเลี้ยงเป็นนกเชื่อง โดยทั่วไป จะเชื่องมาก เช่นเดียวกับนกค็อกคาเทล เนื่องจากมีขนาดเล็ก บางครั้งอาจดูเหมือนของเล่นสำหรับเด็ก ๆ
8. ขนาดกรง และอุปกรณ์ที่ใช้คล้ายกับนกเลิฟเบิร์ด
9. วิธีการเลี้ยงดู และเพาะขยายพันธุ์คล้ายกับนกเลิฟเบิร์ด
10. อาหารหลัก ใช้เมล็ดธัญพืช เช่นเดียวกับนกเลิฟเบิร์ด แต่อัตราส่วนผสมต่างกัน
11. อาหารเสริม คล้ายกับนกเลิฟเบิร์ดและนกฟิ้นซ์ 7 สี
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับนกฟอพัส
นกฟอพัสเป็นนกแก้ว (นกตระกูลปากขอ )ชนิดหนึ่งที่มีขนาดเล็กที่สุด (Parrotlet) ซึ่งจัดอยู่ในประเภทนกสวยงาม สามารถพัฒนาสีสันได้เพิ่มมากขึ้น ไม่ส่งเสียงดัง นกฟอพัสเป็นนกที่ถูกจัดให้ขึ้นบัญชีไซเตสประเภท 2 ปัจจุบัน สามารถจำแนกออกได้ทั้งหมด 8 สายพันธุ์ คือ
1. Yellow-Face Parrotlet (Forpus Xanthops) มีขนาดความยาว 15 ซม. เป็นสาย พันธุ์เดียวที่มีขนาดความยาวมากที่สุด มีถิ่นกำเนิดในประเทศเปรู
2. Maxican Parrotlet (Forpus Cyanopygius, Forpus C. Insularis) มีขนาดความยาว 13 ซม. มีถิ่นกำเนิดในประเทศเม็กซิโก
3. Green-Rumped Parrotlet (Forpus Passerinus, Forpus P. Viridissimus, Forpus P. Deliciosus) มีขนาดความยาว 12 ซม. มีถิ่นกำเนิดในประเทศฝรั่งเศส
4. Blue-Winged Parrotlet (Forpus Xanthopterygius, Forpus X. Flavissimus, Forpus X. Flavescens) มีขนาดความยาว 12 ซม. มีถิ่นกำเนิดในประเทศอาเจนติน่า บราซิล
5. Spectacied Parrotlet (Forpus Conspicillatus, Forpus C. Caucae) มีขนาดความยาว 13 ซม. มีถิ่นกำเนิดในประเทศปานามา
6. Turqoise-Rumped Parrotlet (Forpus Spengeli) มีขนาดความยาว 12 ซม. มีถิ่นกำเนิดในประเทศโคลัมเบีย
7. Sclaters Parrotlet (Forpus Sclateri) มีขนาดความยาว 12 ซม. มีถิ่นกำเนิดในประเทศบราซิล
8. Pacific Parrotlet (Forpus Coelestis) มีขนาดความยาว 13 ซม. มีถิ่นกำเนิดในประเทศเปรู
การเลี้ยงดูนกชนิดนี้ สามารถเลี้ยงรวมกันได้ในกรงใหญ่ หรือจะเลี้ยงเป็นคู่ ๆ ก็ได้ ในกรณีที่ต้องการเพาะขยายพันธุ์ควรเลี้ยงเป็นคู่ กรงที่ใช้สำหรับเพาะพันธุ์ ควรมีขนาดไม่เล็กกว่าหมอนใหญ่ ระยะห่างของลวดที่ใช้ทำกรงไม่ควรมากนัก เพราะขนาดของตัวนกมีขนาดค่อนข้างเล็ก อาจทำให้นกหลุดจากกรงที่เลี้ยงดูอยู่ได้ ในต่างประเทศนิยมใช้กรงหมอนใหญ่เพื่อลดขนาดพื้นที่โรงเรือนซึ่งนิยมใช้ห้องว่างภายในบ้านเป็นโรงเรือน ในกรณีที่ต้องการเลี้ยงไว้สำหรับความเพลิดเพลิน ตามห้องพัก อพาตเม้นท์ หรือคอนโดมิเนียม ควรเลี้ยงในกรงหมอนเล็ก ซึ่งสามารถจัดวางไว้ที่มุมห้อง หรือตามระเบียงก็ได้
การเพาะขยายพันธุ์นกฟอพัส ให้นำนกที่พร้อมผสมพันธุ์ โดยสังเกตว่านกมีการผลัดขนเรียบร้อยแล้ว (โดยทั่วไปอายุเฉลี่ยประมาณ 9 เดือน) มาจับคู่ตามที่ต้องการ หลังจากนั้นประมาณ 1 สัปดาห์ ให้นำรังไข่ที่มีขนาดเดียวกันกับรังไข่นกเลิฟเบิร์ดมาแขวนไว้ ภายในรังไข่ใส่ขี้กบที่มีขายในร้านค้าอาหารและอุปกรณ์สำหรับเลี้ยงนก มารองก้นรังสูงประมาณ 1 นิ้ว หลังจากนั้นนกจะเข้าไปตกแต่งรังเพื่อวางไข่ต่อไป นอกจากรังไข่ก็ยังสามารถใช้รังเปลือกมะพร้าวแทนได้เช่นกันแต่ไม่จำเป็นต้อง ใส่ขี้กบรองก้นรัง
นกฟอพัสสามารถวางไข่ได้ปีละประมาณ 4-5 ครั้ง ๆ ละประมาณ 4-7 ฟอง ระยะเวลาฟักไข่ประมาณ 18 วัน เมื่อลูกนกอายุครบ 28 วัน ก็จะลงจากรังมาหาอาหารกินได้เอง นกฟอพัสเป็นนกที่สามารถแยกคู่ได้ แต่ควรแยกนกไว้อย่างน้อย 1 เดือน จึงค่อยทำการจับคู่ใหม่ การจำแนกเพศนกฟอพัส สามารถจำแนกเพศได้อย่างชัดเจนตั้งแต่ลูกนกอายุประมาณ 3 สัปดาห์ โดยจำแนกจากความแตกต่างของสีที่ลั้มและโคนปีก เพศเมียจะมีสีเช่นเดียวกันกับสีของตัวนก ยกเว้น นกขาวตาแดงซึ่งไม่มีความแตกต่างระหว่างเพศผู้กับเพศเมีย ต้องอาศัยการตรวจเพศจากห้องแล็บหรือใช้วิธีลองจับคู่ได้
อาหารที่ใช้สำหรับเลี้ยงนกฟอพัส นิยมใช้เมล็ดธัญญพืช ที่ผสมรวม 15 อย่าง ที่มีขายตามแหล่งขายอาหารนก หรืออาจผสมเองก็ได้ ซึ่งอย่างน้อยควรมีส่วนผสม อันได้แก่ ทานตะวัน มิลเลต ข้าวไรท์ ข้าวโอ๊ดและข้าวเปลือก เม็ดมะเขือ เป็นส่วนผสมอยู่ด้วย นอกจากนี้ยังสามารถให้ผักและผลไม้ได้อีกด้วย ควรเปลี่ยนน้ำผสมวิตามินทุกวัน และให้กระดองปลาหมึกเพื่อช่วยให้นกสามารถรักษาปริมาณแคลเซี่ยมในร่างกายให้ สมดุลย์ โดยเฉพาะนกเพศเมียที่จะต้องใช้แคลเซี่ยมในการสร้างเปลือกไข่
สีสันของนกฟอพัส ปัจจุบันมีมากกว่า 10 สี เช่น เขียว ฟ้า เหลือง ขาว พายด์ เป็นต้น ซึ่งเป็นนกในสายพันธุ์ Pacific Parrotlet ซึ่งมีลักษณะการถ่ายทอดพันธุกรรม 2 แบบ ได้แก่ Incomplete Dominant ในนกพายด์ กับแบบ Recessive ในนกสีอื่น ส่วนสายพันธุ์ Blue-Winged Parrotlet ในนกลูติโน่ จะมีการถ่ายทอดพันธุกรรมเป็นแบบ Sex-Linked
โรคติดต่อที่พบในนกฟอพัส ยังไม่พบว่ามีโรคติดต่อเช่นนกชนิดอื่น นอกจากนี้ยังเป็นนกที่สามารถเลี้ยงได้โดยไม่จำเป็นต้องทำมุ้งกันยุง โดยทั่วไปนกฟอพัสเป็นนกที่มีอายุยืนถึง 20 ปี นกฟอพัสมีจุดเด่นหลายประการ คือ เป็นนกแก้วที่มีขนาดเล็กมากที่สุด น่ารัก มีสีสันสวยงาม จำแนกเพศได้ง่าย สามารถเลี้ยงในแหล่งชุมชน หอพัก โดยไม่ส่งเสียงดังรบกวนเพื่อนบ้านหรือห้องข้างเคียง กินอาหารไม่มาก เลี้ยงลูกเก่ง อายุยาวนาน และไม่มีโรคติดต่อ จึงเหมาะสำหรับนำมาเลี้ยงดูเล่นอย่างมาก
อีกสีหนึ่งที่ชอบครับ ถ้าจะต้องมีฟอพัสอีกสักตัว ก็อยากได้สีนี้นี่แหละ
